ที่ ชุมชนที่ 1 ม.5 ต.ปลักแรด อ.บางระกำ จ.พิษณุโลก เทศบาลตำบลปลักแรด ได้ส่งเสริมชาวบ้านจัดตั้งกลุ่มชุมชนต้นแบบวิถีโบราณบ้านปลักแรด รวมกลุ่มทำข้าวแดกงา ขนมพื้นบ้านที่หาทานได้ยากในปัจจุบัน
นางดุษณี เจียรใจรักษ์ นายกเทศมนตรีเทศบาลตำบลปลักแรดได้กล่าวว่า บ้านปลักแรดมีทั้งหมด 7 ชุมชน ส่วนใหญ่ล้วนเป็นชุมชนเมือง แต่การดำรงชีวิต ยังยึดถือวิถีโบราณ จึงอยากอยากจะอนุรักษ์ ในเรื่องของวัฒนธรรมประเพณี โดยเฉพาะเรื่องของอาหารไทย ขนมโบราณ โดยเฉพาะข้าวแดกงา เป็นขนมที่สืบทอดมาอย่างยาวนานตั้งแต่รุ่นพ่อรุ่นแม่ โดยแดกงาของชุมชนปลักแรด จะมีรสชาติดั้งเดิม หอม หวาน มัน ครบสูตร ซึ่งคนในสมัยโบราณจะมีลูกเยอะ เวลาต้องออกไปทำไร่ทำนา จึงต้องหาอาหารที่สามารถเก็บไว้ได้นาน ทำไม่อยาก และอยู่ท้อง จึงได้ทำข้าวแดกงาด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น ไว้ทาน ซึ่งทางเทศบาลตำบลปลักแรดก็ได้ชูข้าวแดกงาให้เป็นของดีชุมชน เพื่อให้คนในท้องถิ่นได้สืบทอด อนุรักษ์ไว้ และได้ส่งต่อให้คนรุ่นใหม่ไม่ลืมเลือนขนมโบราณอย่างข้าวแดกงา และเป็นการส่งเสริมให้คนในชุมชนได้มีรายได้อีกทางหนึ่งด้วยโดยในวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ จะมีตลาดนัดชุมชนที่รวบรวมเรื่องอาหารไทย ขนมโบราณไว้จำหน่ายที่บริเวณหน้าวัดปลักแรด
นางยุพิน คำเหล็ก อายุ 60 ปี อยู่บ้านเลขที่ 241 ม.3 ต.ปลักแรด อ.บางระกำ จ.พิษณุโลก ได้บอกว่า วิธีการทำข้าวแดกงานนั้น ไม่ยากเลย ส่วนประกอบ คือข้าวเหนียวนึ่งผสมเกลือ นำมาตำด้วยครกไม้ใหญ่ ให้ละเอียด จากนั้นโรยงาดำ แล้วตำต่อไปจนรวมเป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นก็นำมาปั้นเป็นแผ่นพอดีคำ ซึ่งจะมีทั้งแบบแดกงาธรรมดา และแบบมีไส้มะพร้าว ซึ่งไส้ที่ทำเน้นคัดเฉพาะมะพร้าวทึนทึก เคี่ยวด้วยน้ำตาลมะพร้าวให้มีกลิ่นหอมรสหวาน โรยด้วยเนื้อมะพร้าว จะได้รสชาติที่กลมกล่อม
จากนั้นก็นำไปปิ้งในเตาถ่าน ด้วยไฟอ่อนๆ แดกงาจะมีความหอมมากยิ่งขึ้น สามารถเก็บไว้ได้นานหลายวัน หากทานไม่หมดสามารถนำใส่ตู้เย็นไว้ได้ พอจะทานก็นำมาอังไฟให้อุ่น รสชาติความอร่อยจะเหมือนเดิมไม่ผิดเพี้ยน ในปัจจุบัน นิยมซื้อนำไปรับประทานคู่กับอาหารเช้า อย่างเช่น ชา หรือกาแฟ จะได้รสชาติที่อร่อยแบบไทยๆ ด้วยรสชาติ และกลิ่นความหอมของงา ที่สำคัญ งาดำยังมีประโยชน์อย่างมากมีสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายเรา อาทิ สารอาหารโอเมก้า ซึ่งน้ำมันทุกชนิดจะมีสารนี้ ไม่ว่าจะเป็นน้ำมันจากพืชหรือสัตว์ แต่ว่าความสมดุลของโอเมก้าจะมีไม่เท่ากัน น้ำมันงาดำนี้มีความสมดุลของโอเมก้า 3-6-9 ที่เป็นประโยชน์กับระบบสมองและหัวใจของมนุษย์อยู่สูง และยังช่วยส่งเสริมการเพิ่มระดับไขมันดี (HDL) ให้กับร่างกายเราด้วย
สำหรับใครที่สนใจอยากรับประทานข้าวแดกงา สูตรดั้งเดิม สามารถมาอุดหนุนได้ที่ตลาดนัดชุมชน หน้าวัดปลักแรด ทุกวันศุกร์ เสาร์ และอาทิตย์ หรือสามารถสอบถามหรือสั่งทำได้ทางหมายเลขโทรศัพท์ 0812817158 อ.สุรีย์ สมาชิกกลุ่มชุมชนต้นแบบวิถีโบราณบ้านปลักแรด