วันที่ 13 พฤษภาคม 2560 สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จังหวัดพิษณุโลก สังกัดกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข โดย ดร.วิรัช ประวันเตา นักวิชาการสาธารณสุขเชี่ยวชาญ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จ.พิษณุโลก ได้จัดเวทีถ่ายทอดการเรียนรู้ การเพิ่มเวลารู้ในรั้วและพัฒนาโครงงานออกสู่นอกรั้วโรงเรียน เพื่อสนับสนุนเยาวชนในพื้นที่ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพจากมลพิษสิ่งแวดล้อม จากสารแคดเมียม รอบเหมืองทองคำโดยมี นักเรียน เยาวชนจิตอาสาจากโรงเรียนสรรพวิทยาคม อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก และเยาวชนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 – มัธยมศึกษาปีที่ 6 จาก อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลกเข้าร่วมกว่า 40 คน จัดขึ้นที่ ค่ายเยาวชนบ้านไร่ปลายดอย หมู่ที่ 10 บ้านศาลเจ้า ตำบลบ้านน้อยซุ้มขี้เหล็ก อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก
ดร.วิรัช ประวันเตา นักวิชาการสาธารณสุขเชี่ยวชาญ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จ.พิษณุโลก กล่าวว่า สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 2 จ.พิษณุโลก ร่วมกับสาธารณสุขในพื้นที่ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อจัดเวทีการเรียนรู้ปัญหาผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม แบบมีส่วนร่วมในพื้นที่ที่เป็นปัญหา ซึ่ง อ.เนินมะปราง เป็นพื้นที่หนึ่งที่ได้รับผลกระทบจากเหมืองแร่ทองคำ เพื่อให้เยาวชนได้เรียนรู้สิ่งแวดล้อมหลังจากมีเหมืองแร่ทองคำ จะได้เตรียมพร้อมในการดูแลสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ โดยมีกลุ่มนักเรียนเยาวชนจิตอาสาโรงเรียนสรรพวิทยาคม อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ตลอดจนแกนนำภาคประชาชนในพื้นที่ปนเปื้อนสารแคดเมียมลุ่มน้ำแม่ตาว – แม่กุ ได้มาถ่ายทอดความรู้ประสบการณ์ตรงพื้นที่มลพิษสิ่งแวดล้อม เพื่อให้เยาวชนจะได้มีแนวคิดและกลายเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ การป้องกันผลกระทบจากสารเคมีที่อาจมีต่อสุขภาพ
นายณัฐพงษ์ แก้วนวล เจ้าของค่ายเยาวชนบ้านไร่ปลายดอย อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก กล่าวว่า อ.เนินมะปราง มีพื้นที่ 5ตำบล ที่สำรวจพบสายแร่ทองคำจำนวนมาก ซึ่งจากการได้ศึกษาจากพื้นที่ จ.พิจิตร ที่เริ่มดำเนินการทำเหมืองแร่ทองคำ พบว่ามีชาวบ้านบริเวณใกล้เคียงได้รับผลกระทบต่อสุขภาพป่วยกันจำนวนมาก เพื่อตระหนักถึงผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้น “กลุ่มคนรักษ์เนินมะปราง” จึงนำร่องในการดูแลสิ่งแวดล้อมและผลกระทบต่อสุขภาพ ในพื้นที่พบแร่ทองคำ ของ อ.เนินมะปราง เพื่อให้เยาวชน ได้เรียนรู้ผลดีผลเสีย เพื่อมีส่วนในการปกป้องรักษาสภาพแวดล้อมให้คงอยู่ไม่ถูกทำลาย โดยเฉพาะ เขาหินปูนที่เป็นแนวทอดยาวที่สวยที่สุด ถ้ำน้ำตก พื้นที่การเกษตรที่เป็นจุดผลิตผลไม้ส่งออกแหล่งใหญ่ที่สำคัญ อาทิ มะม่วงน้ำดอกไม้ มะยงชิด เงาะ ลำไย พืชผักผลไม้หลากหลาย และยังเป็นพื้นที่ปลูกข้าวหอมมะลิ แบบเกษตรอินทรีย์ ที่สำคัญของจังหวัดพิษณุโลกอีกด้วย การอบรมเยาวชนในพื้นที่จะทำให้เยาวชนได้เรียนรู้ ได้วิเคราะห์ได้ตระหนักถึงความรุนแรงของมหันตภัยร้ายจากเหมืองแร่ทองคำ ซึ่งไม่เป็นประโยชน์กับประชาชนเนินมะปราง 60,000 กว่าคนเลย อีกทั้งในอนาคตเยาวชนในวันนี้จะเป็นพลังสำคัญที่จะปกป้องรักษาสิ่งแวดล้อมที่สวยงามและปกป้องผืนแผ่นดินแหล่งผลิตอาหารเกษตรอินทรีย์ให้คงอยู่ตลอดไป
นางสาววิภาดา ชมเปิ้น อายุ 17 ปี นักเรียนโรงเรียนสรรพวิทยาคม อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก กล่าวว่า วันนี้มาถ่ายทอดพื้นที่ ลุ่มน้ำตาว 3 ตำบล มีสานแคดเมียม ปนเปื้อนในข้าว ทำให้ข้าวขายไม่ได้ จนสุดท้ายหยุดปลูก ขณะที่ประชาชนในพื้นที่ก็ป่วยเป็นโรคกระดูกพรุน โรคไต จนถึงขั้นเสียชีวิต เพื่อต่อสู่กับโรคร้าย ทางชาวบ้านก็พยายามปรับตัว โดยคิดนวัตกรรมสร้างฝาย เพื่อดูดซับสารเคมี ลดการปนเปื้อน ทำให้สิ่งแวดล้อมในพื้นที่ดีขึ้น จึงมาถ่ายทอดความรู้เพื่อให้เยาวชนเนินมะปรางเข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลสิ่งแวดล้อมให้คงอยู่ ดีกว่าต้องมาแก้ปัญหาเมื่อสิ่งแวดล้อมสูญเสียไปแล้ว
ขณะที่ นายพชรคุณ คำจริง อายุ 17 ปี เยาวชน อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก กล่าวว่า ถ้าเหมืองแร่ทองคำเข้ามา จะทำให้เกิดมลพิษ จากกระบวนการสกัดแร่ทองคำออกจาก ดิน หิน อาทิ สารไซยาไน และสารเคมีอื่นๆ ซึ่งสารเคมีอาจไหลลงสู่ผืนดิน ผืนน้ำ ทำให้พื้นที่บ้านเราไม่สามารถปลูกผักผลไม้กินได้เหมือนเดิม ผลไม้ที่เคยส่งออกต่างประเทศจะถูกกีดกัน น้ำที่สามารถบริโภคได้ ก็จะดื่มกินไม่ได้ ประชาชนที่อ่อนแอก็จะป่วยเป็นโรคที่ทุกข์ทรมาน เราจึงไม่อยากให้มีเหมืองทองคำ เกิดขึ้นในพื้นที่ เพราะผลเสียจะเกิดมากกว่าผลดี ในฐานะเยาวชน วันนี้เราก็คงทำได้เพียง บอกให้ชาวบ้านรับรู้ว่าถ้ามีเหมืองแร่ทองคำในพื้นที่ อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก จะมีผลกระทบอย่างไร เพื่อให้ประชาชนมีส่วนร่วมช่วยกันป้องกันไม่ได้เกิดเหมืองแร่ทองคำ ในอนาคต