จากสมรภูมิรบในอดีต ยอดเขาภูลมโลวันนี้ ได้ผันผ่านกาลเวลาเป็นภูเขาหัวโล้นจากการทำไร่เลื่อนลอย ภูลมโล พ.ศ.2559 ได้กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมของจ.พิษณุโลกและจ.เลย เป็นแหล่งท่องเที่ยวชมดอกซากุระเมืองไทยเบ่งบานรับลมหนาวที่มีพื้นที่ปลูกมากที่สุดในเมืองไทย ใจกลางอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า 
วันที่ 16 มกราคม 2559 เวลา 19.00 น. นายชูชาติ กีฬาแปง ผู้ว่าราชการจังหวัดพิษณุโลก ได้เป็นประธานเปิดงานเทศกาลแห่งการท่องเที่ยวดอกซากุระเมืองไทย ครั้งที่ 2 ที่บริเวณยอดภูลมโล ร่วมกับอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย และสมาคมธุรกิจท่องเที่ยวจังหวัดพิษณุโลก โดยมีสโลแกนที่ว่า “หนาวลมห่มฟ้าริมผาสีชมพูที่ภูลมโล ปี 2”
ภูลมโล ตั้งอยู่ใน ต.กกสะทอน อ.ด่านซ้าย จ.เลย เขตติดต่อกับต.เนินเพิ่ม อ. นครไทย จ.พิษณุโลก เป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า มียอดสูงสุดที่ 1,680 เมตรจากระดับน้ำทะเล บนยอดภูลมโลนั้น มีอากาศหนาวเย็นตลอดปี ส่วนอีกที่มาหนึ่งของชื่อ ภูลมโล มาจากทางฝั่งชาวม้ง บ้านร่องกล้า จ.พิษณุโลก ที่บอกว่า แต่ก่อนขุนเขาลูกนี้ มีตาน้ำไหลหายลงไปในรู ชาวบ้านเมื่อเดินป่ามาจะใช้ประโยชน์จากตาน้ำแห่งนี้ จึงเรียกเขาลูกนี้ว่า “ภูลงรู” หรือ “ตร๊งลงรู” (ภาษาม้ง ที่หมายถึง ภูเขาที่มีน้ำไหลลงรู) แต่ต่อมาตอนหลังเรียกเพี้ยนจาก ภูลงรู เป็น “ภูลมโล”
ในอดีตพื้นที่ภูลมโลเป็นพื้นที่สีแดง เพราะเคยเป็นสมรภูมิรบระหว่างฝ่ายรัฐบาลกับฝ่ายพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยที่มีความคิดต่าง ช่วงปลายปี พ.ศ.2515 สมัยภูหินร่องกล้ายังเป็นสมรภูมิรบระหว่างกองกำลังของพรรคคอมมิวนิสต์ กับฝ่ายรัฐบาล และหน่วยของนาวิกโยธินได้ขึ้นไปยึดที่ยอดภูลมโลในพื้นที่ภูหินร่องกล้าเป็นฐานปฏิบัติการยุทธการสมชัย 
ครั้นเมื่อเหตุการณ์สงบ ชาวม้งได้เข้ามาครอบครองพื้นที่ หักร้างถางพง ทำไร่เลื่อนลอย จนภูลมโลกลายเป็นภูเขาหัวโล้น ต่อมาทางอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้าที่ประกาศจัดตั้งในปี พ.ศ. 2527 ได้ทำการขอพื้นที่คืน โดยตกลงกันให้ชาวม้งปลูกพืชไร่ ควบคู่ไปกับต้นนางพญาเสือโคร่งเป็นระยะเวลา 3 ปี ก่อนออกจากพื้นที่ หลังจากนั้นภูลมโลก็ค่อยๆ พลิกฟื้นผืนป่าและธรรมชาติให้กลับคืนมา จนปัจจุบันภูลมโลกลายเป็นแหล่งปลูกนางพญาเสือโคร่งที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีจำนวนนับหลายหมื่นต้น บนพื้นที่กว่า 1,200 ไร่ ”
นายสุวรรณ ภาณุนำภา หัวหน้าอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า เปิดเผยว่า แรกเริ่มแต่เดิมนั้น ได้ทำการปลูกต้นนางพญาเสือโคร่งจำนวน 2 แสนกว่าต้น เมื่อปี 2541 แต่เมื่อปลูกผ่านไป 2-3 ปี ต้นนางพญาเสือโคร่งได้ประสบปัญหาทำให้เหลือประมาณ 1 แสนต้น ต้นนางพญาเสือโคร่งใช้เวลาถึง 7 ปี ในการออกดอก ทำให้ช่วง 2-3 ปีก่อนหน้านี้ ภูลมโล จึงเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยว ที่ชื่อว่าเป็นบริเวณที่มีต้นนางพญาเสือโคร่งที่ใหญ่ที่สุดของเมืองไทย และได้รับฉายาว่า “ดอกซากุระเมืองไทย” เพราะ ต้นนางพญาเสือโคร่งนั้นเป็นพืชตระกูลเดียวกับต้นซากุระที่ประเทศญี่ปุ่น ที่จะผลัดใบทิ้งและดอกดอกสีชมพูเต็มต้นในช่วงฤดูหนาว ( ธันวาคม-กุมภาพันธ์ )
นายบุญทรัพย์ เลิศรุจิกุล นายกสมาคมธุรกิจการท่องเที่ยวจังหวัดพิษณุโลก เปิดเผยว่า ภูลมโลได้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวอย่างมากทั้งๆที่ยังไม่ได้เห็นภาพถ่าย และจากการที่ได้นำเสนอภูลมโลที่กรุงเทพมหานครนั้น ยอดของการจองที่พักในพื้นที่ท่องเที่ยวนั้นเต็มหมดช่วงนี้
ในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเปิดเทศกาลหนาวลมห่มฟ้าริมผาสีชมพูปี 2 เย็นวันที่ 16 มกราคม 2559 ภายในงานนั้นช่วงเวลา 17.00 น นายชูชาติ กีฬาแปง ผวจ.พิษณุโลกพร้อมครอบครัว ได้เดินเที่ยวชมดอกนางพญาเสือโคร่งกับบนจุดชมวิวยอดภูลมโล พร้อมมีการร่วมถ่ายรูปร่วมกับนักท่องเที่ยวอย่างสนุกสนาน และมีการรับประทานอาหารเย็นบริเวณจุดชมวิวภูลมโล ชมการแสดงของเด็กๆ หมู่บ้านร่องกล้าอย่างเพลิดเพลิน
สุดท้ายนี้พิษณุโลกฮอตนิวส์ ขอประชาสัมพันธ์ถึงนักท่องเที่ยวท่านใดจะไปเที่ยวชมดอกซากุระเมืองไทยที่ภูลมโลขอฝากเสียงจากชาวบ้านร่องกล้าถึงนักท่องเที่ยว การเดินทางมายังภูลมโลนั้นเป็นไปอย่างยากลำบาก ดังนั้นทางหมู่บ้านร่องกล้า จะมีรถจัดไว้ค่อยให้บริการที่หมู่บ้านร่องกล้าเป็นรถสองแถวอัตราค่าบริการคันละ 800 บาท นั่งไม่เกิน 10 คน เพราะปกตินั้นทางอุทยานไม่ให้ใช้รถยนต์ส่วนตัวขึ้นไป เนื่องจากเส้นสภาพทางนั้นต้องใช้รถเฉพาะที่เหมาะสมกับการขับขี่และการขับที่ชำนาญ และยังห้ามกางเต้นท์พักแรม ณ ภูลมโล นักท่องเที่ยวที่จะไปภูลมโลนั้นเพียงแค่สัมผัสบรรยากาศที่หนาวเย็นและชื่นชมดอกซากุระและกลับออกมา ดังนั้นชาวบ้านอยากให้นักท่องเที่ยวใช้บริการรถที่ชาวบ้านจัดให้เพื่อลดปัญหารถติดจากการขับไม่ชำนาญ และยังช่วยสร้างรายได้ให้กับชาวบ้าน และยังฝากให้นักท่องเที่ยวขับรถอย่างมีระเบียบ ห้ามทิ้งขยะ เพื่อให้ภูลมโลเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สวยงามต่อไป
…………………………………………………………………………………………………………………..
รายงานโดย… นส.นิโลบล คำชนแดน นิสิตภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ ม.นเรศวร นศ.ฝึกงานพิษณุโลกฮอตนิวส์ 17 มกราคม 2559