โดย……คมดงเสือ
วันพระขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 ผมได้มีโอกาสไปที่วัดนิมิตรธรรมาราม หมู่ 5 ต.บ้านกร่าง อ.เมือง จ.พิษณุโลก ได้มีชาวบ้านตำบลบ้านกร่าง ทั้ง 12 หมู่บ้าน เขารวมตัวกันทำขนมจีนโบราณ เพื่อรักษาขนมธรรมเนียมประเพณีโบราณ ที่สืบสานและถ่ายทอดไว้กับชาวบ้านรุ่นต่อรุ่น โดยขนมจีนที่ทำนี้ ชาวบ้านก็จะทำไปทำบุญถวายพระภิกษุสงฆ์ ในวันพระวันนี้ หรือ บุญวันเพ็ญ 15 ค่ำ เดือน 4 และเลี้ยงชาวบ้านภายในหมู่บ้าน เห็นแล้วประทับใจเป็นอย่างมากครับ
ผมได้พบกับชาวบ้าน ที่กำลังขะมักเขม่น กับการทำขนมจีนสูตรโบราณนี้ คุณพี่ธรรมนูญ ท้าวอ้าย นายกองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกร่าง บอกกับผลว่า เมื่อถึงวันเพ็ญเดือน 4 หรือ ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 ของทุกปี ชาวบ้าน ต.บ้านกร่าง ก็จะร่วมใจกันสืบสานตำนานโบราณด้วยการขนมจีนสูตรโบราณ เพื่อถวายพระภิกษุสงฆ์ เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครับ พร้อมทั้งเพื่อเป็นอนุรักษ์วัฒนธรรมอันดีงามให้ลูกหลานสืบทอด ที่นับวันจะเลือนรางหายไป อีกทั้งเพื่อเป็นสร้างความสามัคคีและความเข็มแข็งของคนในชุมชนอีกด้วย
ก่อนที่จะถึงวันพระขึ้น 15 ค่ำเดือน 4 นั้นชาวบ้านทั้ง 12 หมู่บ้าน ก็จะนำข้าวของอุปกรณ์ต่างๆ มาช่วยกันทำขนมจีน เริ่มตั้งแต่การแช่ข้าวสาร 1 ชั่วโมง จากนั้นก็จะนำมาหมักในกระบุง หรือ กระโปรง อีกจำนวน 3 คืน เพื่อให้ข้าวสารที่หมัก กลายเป็นแป้งที่ตามต้องการ
เมื่อถึงวันพระ ชาวบ้านทุกคนก็จะมาร่วมกัน นำแป้งที่หมักไปต้มให้สุก ก่อนที่จะนำมาช่วยกันตำในครกไม้กันอย่างสนุกสนาน จากนั้นชาวบ้านก็จะนำแป้งที่ต้มมานวดให้แป้งกลายเป็นเนื้อค้น แล้วไปอัดใส่กับเครื่องโรยในกระทะน้ำร้อนที่ตั้งไว้ หลังจากนั้นรอให้เป็นเส้นและลอยขึ้นเหนือน้ำร้อน แล้วก็สามารถตักขึ้นมาแช่ไว้น้ำเย็น จากนั้นก็จับเส้นเป็นเส้นขนมจีน โดยส่วนใหญ่จะเป็นผู้สูงอายุที่นิยมมาจับเส้นขนมจีนที่สวยงาม หลังจากนั้นก็จะนำไปถวายพระ และให้ชาวบ้านได้กินกัน
สูตรขนมจีนโบรารณนั้น เส้นขนมจีนจะใส ไม่ขุ่น เหมือนกันขนมจีนตามท้องตลาด อีกทั้งรสชาติจะหอมหวาน อร่อย เมื่อกินน้ำน้ำยาปลาช่อนนา ที่ชาวบ้านก็ไปจับปลาช่อนมาทำน้ำยากัน เรียกว่าไม่ต้องซื้อกันทีเดียว อย่างไรก็ตามประเพณีไทยโบราณอย่างนี้ก็อยากให้เยาวชนคนรุ่นหลังได้สืบทอดกัน เนื่องจากเป็นสิ่งที่ดีงามและภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่แท้จริง
////