มันอาจจะเป็นการพูดยาก หากเมื่อกล่าวถึงการเผาถ่าน กับการอนุรักษ์ปลูกต้นไม้ ซึ่งมันแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง… แต่ที่บ้านนา บ้านเรา นั้น ได้มีการเผาถ่านเอาไว้ใช้เอง มานานตั้งแต่จำความได้ ปู่ย่าตายาย ก็นำไม้ที่อยู่ตามพื้นที่ของตนเองมาเผา เป็นถ่าน เพื่อนำไปหุงต้มกันทุกครัวเรือน ถึงว่าคนในหมู่บ้านจะนำไม้ที่ปลูกไว้ในนา หรือพื้นที่ของตนเองมาเผา ก็ตามแต่ก็จะมีการปลูกซ่อมแซมตลอดเวลา โดยในช่วงนี้ในแต่ละครัวเรือน ได้มีการเผาถ่านแบบหล่ม เพื่อนำมาใช้ถุงต้มประหยัดค่าใช้จ่ายแก็ส
ผมว่าการเผาถ่านนี้ใครว่าง่าย ผมว่ายากครับ ตั้งแต่ยังเล็ก ผมคลุกคลีเรื่องการเผาถ่านแบบหลุมมาโดยตลอด ครอบครัวเรา ก็จะมักเผาถ่านจากไม้ต่างๆ ที่ตัดมาเป็นท่อนๆ ประมาณ 1-2 เมตร จากนั้นก็จะทยอยเผาแบบหลุม โดยจะแกลบและขี้เถ้ามาโป่ะโดยรอบไม้ที่ยัดไว้ในเตา จากนั้นก็จุดไฟเผา โดยไม่ให้มีไฟลุก คือลักษณะ จะให้ไหม้แบบภายใน หากเกิดไฟลุก เขาจะเรียกถ่านโพรง ซึ่งหากเกิดถ่านโพรงเมื่อไร ไม้ที่เถาจะไหม้จนเป็นเถ้า ไม่เป็นก้อนถ่าน ทำให้คนที่เผาถ่านนั้นจะต้องระมัดระวังในการเผาถ่านแบบหลุมเป็นอย่างมาก สมัยก่อนนั้นครอบครัวเรามักชอบเผาถ่านในช่วงกลางคืน เนื่องจากไม่ร้อน ทำให้ผมจำได้เป็นอย่างดีเนื่องจากกำลังหลับแบบ เพลินๆๆๆ ยายผม มักจะปลุกไปช่วยกันอุดรูเตาที่โพรง เพื่อป้องกันไฟไหม้จนเหลือแต่เถ้า สมัยเด็ก ทำให้เกิดความรู้สึกเบื่อมากครับ…….แต่เมื่อโตมาก็เข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้น เพราะกว่าจะได้มาเป็นถ่านหุงต้มนั้นชั่งเหนื่อยไม่แพ้ทำอย่างอื่นทีเดียว และการเผาถ่านนั้นก็ต้องขึ้นอยู่กับไม้อีกด้วย ถ้าไม้ดี ก็ทำให้เวลาจุดไฟถุงต้ม ก็จะแรง ถ้าเป็นไม้เช่นไม้ยูคาลิปตัส ไฟจะไม่แรง และมอดง่าย ทำให้ไม่มีคนนิยมนำมาเผาถ่าน
นอกจากนี้คนในหมู่บ้านเรา ยังมีกิจกรรมมายมาก ที่นอกเหนือจากการทำนา บางท่านโชคดี ได้เงินจากการทำนาปีนี้มาก เนื่องจากราคาดี เกวียน หรือ ตัน ละ 10,000 บาทขึ้นไป ทำให้คนในบ้านนา บ้านเรา ยิ้มออก เงินเหลือบางคนก็จะนำมาสร้างบ้าน บางคนก็ซ่อมแซมบ้านเรือน นี้แหละที่จะให้ถือว่าเป็นการสร้างความสุขให้แก่คนในท้องถิ่น และมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น บางท่านยามว่างก็หันไปเลี้ยงไก่ชน และไก่บ้าน ซึ่งสามารถนำไปรับประทานในครอบครัวได้เป็นอย่างดี บางครัวเรือน ก็ปลูกผักปลูกหญ้า อยู่อย่างพอเพียง บางคนเมื่อว่างก็มานั่นสรวลเส เฮเฮา กันที่หน้าบ้านของผม เนื่องจากมีเพลิงพักหน้าบ้านที่สร้างเอาไว้กลางหมู่บ้าน เห็นแล้วความสุขไม่ใช่น้อย…….
////////